Geçtiğimiz günlerde Telegram grubunda bununla ilgili mesajlar atılmış, üzerine tartışılmıştı. Bunun üzerine ben de tüm noktaları özetlemek istedim. Şöyle ki;

• OSMF kullanım şartlarında belirtildiği gibi bu konuda OSMF haklı olarak herhangi bir sorumluluk üstlenmiyor, herhangi bir garanti vermiyor. Sonuçta gönüllü haritacılar olarak yerel yasalara uymak zorundayız, bu bir.

• İkincisi ülkede halihazırda belli bir ölçekten daha küçük ölçekte harita yapmanın yasak olmasını veya herhangi bir haritalama faaliyeti için yüksek miktarda para ödenmesini, bu sayede Basarsoft’un tekelini geçtim; bunun dışında Askeri Yasak ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu’nda oldukça geniş yasaklamalar da var askeri bölgelerle ilgili .

• Üçe gelirsek, şu anda devlet/belediye kaynaklarından haritaya aktarılan çok fazla veri var. Bu verilerin çoğu telif haklı/ticari kullanıma izin vermiyor/lisansı açık kaynak lisansı olsa da OSM ile uyumsuz. Dolayısıyla yasal olarak gri bölgeler oluşuyor, belki biraz da bu tarz durumlarla ilgili çok fazla dava, mevzuat vs. olmadığı için (sonuçta kim Türkiye’de Creative Commons lisansı kullanıp da yanlış kullanan birini mahkemeye verir?). Bu kurumlar “Bak, ama kullanma” politikası güttüğü sürece de bu tarz işleri tehlikeli görüyorum.

• Dört: İkinci maddeden dolayı yerel bir OpenStreetMap organizasyonu/yerel derneği kurulamıyor, allahtan Yer Çizenler bu açığı bir nebze dolduruyor.

Dolayısıyla, birçok devlet kurumuna ve hatta geçtiğimiz seneki Maraş depremlerinde arama-kurtarma takımlarına OpenStreetMap oldukça yardımcı olmuş olsa da, ben de OpenStreetMap’te haritalama yapmayı sevsem de bunun gibi durumlardan dolayı daha az katkı sağlamayı düşünüyorum. Daha önceden de dikkat ediyordum ancak bu saatten sonra da başıma bela almamak için askeri bölgeleri haritalamamayı tercih edeceğim gibi duruyor.

• Başlamadan önce, eğer “kent rehberi”nin ne olduğu hakkında hiçbir fikriniz yoksa bora can’ın listesindeki sitelerden birkaçına girip bakmanızı tavsiye ederim.

Bildiğiniz üzere kent rehberlerini JOSM’de PicLayer gibi uygulamalarla kullanışlı şekilde görüntüleme (dikkatinizi çekiyorum sadece görüntüleme) biraz fazla zahmetli. Hızlıca bunun çözümüne geliyorum: Bunun için çılgınca bir şey denedim ve oldu. Harita altlıkları genelde WMS ve/veya WMTS veya benzeri formatta olur, standarttır. Ben de açıkçası “bence bu arkaplanda da bu şekilde, o zaman bu uygulamalar da çok özensizce yapıldığı için ben de web geliştirici araçları ağ kısmına veri transferini kaydedip bunları kolaylıkla bulabilirim.” diye düşündüm ve de ilginç bir şekilde bu varsayımım tuttu.

Türkiye’de “kent rehberi” denilen olayda kullanılan iki büyük yazılım var: ArcGIS (ki bu dünya çapında da yaygındır, bizde de çok yaygındır), Belsis üzerindeki uygulamalar (gerçi bunların çoğu da arkaplanda ArcGIS ya da NetGIS çalıştırır, NetGIS çalıştıranlarına IMS gibi bir şey deniyor. Burada NetGIS çalıştıranlarından bahsedeceğim) ve NetGIS (ArcGIS kadar yaygın değildir ancak bilinir, Türkiye’de KEOS da deniyor anlamadığım bir şekilde). Çünkü kimse tepeden tırnağa kendi yazılımını yazıp “debug”uyla ayrı uğraşmak istemez, onun yerine üstüne kendi arayüzünü çizer o kadar. Hatta bazı durumlarda bu arayüz o kadar çirkin oluyor ki uygulamayı kullanasınız gelmiyor. Bunun dışında GeoWebServer, CitySurf gibi daha küçük çapta kullanılan ya da tamamen özel olarak yapılmış uygulamalar da mevcut, bunlara girmiyorum. Bunların da bazıları bahsettiğim metotla kolayca halledilebilirken bazıları için imkansız gibi bir şey.

Harita altlığı çekme yöntemlerine gelirsek:

ArcGIS

Belki de uğraşması en kolay olanı. Genelde ayarlamalara dikkat edilmediği için https://(site)/arcgis/ şeklinde, sonrasında altlıkların her birine bakarak yukarıdaki seçeneklerden WMS veya bazen WMTS seçeneğiyle istediğiniz altlığı çekmek mümkün.

• Bazen projeksiyon özel şekilde ayarlandığı için ya da sadece Esri JSON’u olarak verildiği için bu yöntem %100 çalışmayabiliyor.

Belsis

Kolay, ancak ArcGIS kadar kolay değil çünkü WMS GetCapabilities dosyasını türetebileceğiniz ASP dosyalarının ismi her sitede farklı.

• Öncelikle bunun dosyalarının verildiği yeri anlattığım gibi ağ kısmınından bulup sonrasında bu dosyaya peşi sıra “?Request=GetCapabilities&service=WMTS” parametrelerini geçirmeniz gerekli.

NetGIS (KEOS)

En zor olanı bu. Şu ana kadar başarısız oldum. Her ne kadar https://(site)/(netgis klasörü adı)/wmts.ashx?service=WMTS&request=GetCapabilities veya https://(site)/(netgis klasörü adı)/wms.ashx?service=WMS&request=GetCapabilities şeklinde erişmek mümkün olsa da, genel olarak dışarıdan erişime kapalı. Eğer yapılabiliyorsa .png altlıklarıyla birkaç şey yapılabilir.